Adenokarsinoma nima? Semptomlar va davolash
Adenokarsinoma nimani anglatadi, degan savolga tananing shilliq ajraladigan to’qimalarining har qandayida ko’rish mumkin bo’lgan saraton turi sifatida javob berish mumkin. Shilliq ko’p organlarda ajralib chiqishi mumkinligi sababli, adenokarsinoma tananing ko’p qismlarida ko’rish mumkin. Adenokarsinoma ta’sir qiladigan organga qarab inson salomatligi uchun ko’proq yoki kamroq xavfli bo’lishi mumkin. Biroq, bu xavf darajasini belgilovchi eng muhim omil erta tashxis qo’yish va davolashdir.
Adenokarsinoma nima?
Mukus ajralishi organizm uchun juda muhimdir. Bezlardan ajratilgan shilimshiq organlarning to’g’ri ishlashini ta’minlaydi va ularni namlaydi. Mukus tananing himoya mexanizmi bo’lgan immunitet tizimining tashqi ta’sirlardan birinchi himoya mexanizmini tashkil qiladi. Shuning uchun, shilimshiq inson tanasi uchun juda muhim o’rin tutadi. Adenokarsinoma organlarning ichki qismini qoplaydigan bezlardan boshlab tananing deyarli hamma joyida paydo bo’lishi mumkin. Yo’g’on ichak, qizilo’ngach, ko’krak, o’pka, oshqozon osti bezi yoki prostata kabi joylar adenokarsinoma tez-tez uchraydigan organlardir. Bez to’qimasi bo’lmasa ham, adenokarsinoma shilimshiq ajrata oladigan barcha hujayralarda ko’rish mumkin. Bezlarda yoki epiteliya to’qimalarida ham ko’rish mumkin bo’lgan yaxshi o’smalar adenomalar deb ataladi. Biroq, adenomalarni davolash kechiktirmasdan amalga oshirilishi kerak. Chunki adenomalar yaxshi xulqli o’smalar bo’lsa-da, ular malign yoki malign deb ataladigan xatarli o’smalarga aylanishi mumkin. Evolyutsiya natijasida adenokarsinoma paydo bo’ladi. Yo’g’on ichak, shuningdek, yo’g’on ichak deb ataladi, ovqat hazm qilish tizimining muhim qismlaridan biridir. Iste’mol qilingan oziq-ovqatlarning tanadan to’g’ri chiqarilishini ta’minlashda juda muhim rol o’ynaydi. Adenokarsinoma yo’g’on ichak saratonining eng keng tarqalgan turi hisoblanadi.
Kasallik to’g’ri ichakda ham boshlanishi mumkin, bu yo’g’on ichakning tanadan axlatni olib tashlaydigan qismidir. Ko’krak saratoni ko’pincha adenokarsinomadir. Sut ishlab chiqarish sodir bo’ladigan bezlar saratonning boshlang’ich nuqtalari hisoblanadi. Qizilo’ngachda adenokarsinoma shilimshiq hosil bo’lgan qizilo’ngachning pastki qismida paydo bo’ladi. O’pka saratonining taxminan 50 foizi adenokarsinomadir. Shunga qaramay, oshqozon osti bezi saratonining 85 foizi adenokarsinomadan kelib chiqadi. Bundan tashqari, erkaklarda siydik pufagi ostida joylashgan prostata bezida paydo bo’lgan saraton kasalliklarining aksariyati adenokarsinomadan kelib chiqadi.
Adenokarsinoma belgilari
Adenokarsinoma belgilari saraton paydo bo’lgan organga qarab o’zgaradi. Shuning uchun simptomlarni alohida baholash kerak. O’pka saratoni o’pkada adenokarsinoma paydo bo’lganda paydo bo’ladi. Kamdan kam bo’lsa-da, saratonning eng xavfli turlaridan biridir. Adenokarsinoma o’pka saratonining omon qolish darajasi o’tmishdagiga qaraganda ancha yuqori. Chunki tegishli muolajalar bilan bemor salomatligini tiklab, hayotini davom ettirishi mumkin. O’pka saratonining umumiy belgilari quyidagilardan iborat:
- Doimiy va kuchli yo’tal,
- yo’tal paytida balg’am ishlab chiqarish,
- Yo’tal bilan birga qonli balg’am,
- Hirillash va xirillash,
- Charchoq, ishtahaning yo’qolishi va vazn,
- Ko’krak qafasidagi og’riq.
Bu barcha alomatlarga qo’shimcha ravishda, boshqa g’ayritabiiy belgilarni ham ko’rish mumkin. Adenokarsinomadan ta’sirlangan boshqa organ – bu jigar. Jigar saratoni erta bosqichlarda alomatlar ko’rsatmaydigan saraton turlaridan biridir. Ammo, agar kasallik rivojlansa, quyidagi alomatlar paydo bo’lishi mumkin:
- Ko’ngil aynishi va qayt qilish,
- Zaiflik va tana og’rig’i,
- Ishtahaning yo’qolishi va u bilan birga vazn yo’qotishi,
- qorin og’rig’i,
- qorin bo’shlig’ining shishishi,
- Teri va ko’z oqlarining sarg’ayishi,
- Najas ohak rangga ega.
Tadqiqotlar shuni ko’rsatdiki, oshqozon saratonining 90% adenokarsinomadir. Gastrit – bu noto’g’ri ovqatlanish odatlari tufayli yuzaga kelishi mumkin bo’lgan kasallik. Agar davolanmasa, u oshqozon yarasi va oshqozon saratoniga olib kelishi mumkin. Umumiy simptomlarga quyidagilar kiradi:
- Ko’ngil aynishi va shunga o’xshash qusish,
- Ishtahani yo’qotish va vazn yo’qotish,
- Oshqozon og’rig’i va qorin bo’shlig’ida shishiradi,
- Najasda qonni ko’rish,
- qon ivishi,
- ko’krak og’rig’i,
- Nafas qisilishi.
Oshqozon osti bezi adenokarsinomasi juda hiyla rivojlanadigan saraton turidir. Shuning uchun dastlabki bosqichlarda hech qanday alomat ko’rinmaydi. Keyingi bosqichlarda quyidagi alomatlar paydo bo’ladi:
- Ishtahani yo’qotish va natijada vazn yo’qotish,
- Ko’ngil aynishi va qayt qilish,
- Tanadagi og’riqlar, zaiflik va charchoq,
- Jigar va o’t pufagining kengayishi,
- Oyoqlarda varikoz tomirlari,
- Tananing turli qismlarida qichishish,
- To’q rangli siydik rangi.
Yo’g’on ichak va to’g’ri ichak adenokarsinomasining belgilarini quyidagicha sanab o’tish mumkin:
- Tualetga borish tartibini buzish,
- Najasda tez-tez qon,
- To’q rangli najaslar,
- Diareya va ich qotishi odatdagidan uzoqroq davom etadi,
- Ishtaha va u bilan birga vazn yo’qotish,
- Gaz og’rig’i va kramp, qorin og’rig’i.
- Tana og’rig’i, charchoq va unga hamroh bo’lgan zaiflik.
Prostata adenokarsinomasining belgilari quyidagilardan iborat:
- siyish qiyinligi,
- Siydik chiqarish va qonli siydik bilan birga keladigan og’riq,
- Siydik chiqara olmaslik hissi,
- Ko’krak mintaqasida tez-tez og’riqlar,
- Quviqni nazorat qilishda qiyinchilik va siydik o’g’irlab ketish,
- Kechasi uyqu paytida tez-tez siyish.
Adenokarsinoma tufayli yuzaga keladigan eng ko’p uchraydigan alomatlar quyida keltirilgan. Biroq, bu barcha alomatlarga qo’shimcha ravishda, bosh og’rig’i, nevrologik muammolar, ko’rishning buzilishi, bo’g’imlarda, qo’llarda yoki oyoqlarda sezuvchanlik yo’qolishi kuzatilishi mumkin.
Adenokarsinomani davolash
Adenokarsinomani davolash uchun odamlar o’z tanalarini yaxshi bilishlari va g’ayritabiiy vaziyatlarda kechiktirmasdan tekshirilishi kerak. Chunki saratonni davolashning muvaffaqiyatli bo’lishi uchun erta tashxis qo’yish va erta davolash juda muhimdir. Aks holda, davolanishning muvaffaqiyat darajasi pasayadi. Adenokarsinomaning umr ko’rish davomiyligi tegishli davolanish bilan uzayadi va odamlar normal hayotlarini davom ettirishlari mumkin. Davolash turi adenokarsinomaning qayerda va qanchalik kattaligiga qarab o’zgaradi. Dastlabki bosqichda bo’lgan va hali tarqalmagan adenokarsinomani davolash uchun jarrohlik aralashuv qo’llanilishi mumkin. Saraton hujayralarini eng yaxshi tarzda olib tashlash bilan bemor sog’lig’ini tiklashi mumkin. Bundan tashqari, yana bir keng tarqalgan davolash usuli kimyoterapiya hisoblanadi. Butun tanaga yoki tananing ma’lum bir sohasiga qo’llanilishi mumkin bo’lgan kimyoterapiya saraton hujayralarini yo’q qilish uchun ma’lum dorilarni qo’llashdir. Jarrohlik va kimyoterapiyadan tashqari, radiatsiya terapiyasi qo’llaniladigan ilg’or davolash usullaridan biridir. Davolash paytida tananing sog’lom hujayralariga zarar etkazmaslik uchun tasvirlash usullari qo’llaniladi. Saraton hujayralarini to’g’ridan-to’g’ri nishonga olish o’rniga, tananing immunitet tizimini mustahkamlash uchun immunoterapiya davolashni qo’llash mumkin. Ushbu davolash usuli tanani g’ayritabiiy saraton hujayralari haqida ogohlantiradi. Shunday qilib, immunitet tizimi saraton hujayralariga hujum qiladi va bu hujayralarni yo’q qilishga harakat qiladi.
Saraton kasalliklarini erta tashxislash va davolash juda muhim bo’lgani uchun, g’ayritabiiy belgilar paydo bo’lganda vaqtni boy bermasdan tekshirilishi salomatlik uchun juda muhimdir. —
